Geothermie, of aardwarmte, is een vorm van hernieuwbare energie die steeds meer aandacht krijgt in Vlaanderen. Maar wat is geothermie precies? Hoe werkt het, welke toepassingen bestaan er en is het iets voor uw woning? In deze blog leest u alles over deze duurzame warmtebron uit de ondergrond.
Wat betekent geothermie?
Het woord geothermie komt van het Grieks: geo (aarde) en thermos (warmte). Het verwijst naar de natuurlijke warmte die diep in de aarde aanwezig is. Deze warmte stijgt op naar de aardkorst en kan gebruikt worden voor het verwarmen van gebouwen, warm water en in sommige gevallen zelfs koeling.
De temperatuur in de ondergrond stijgt gemiddeld met 3 graden Celsius per 100 meter diepte. Vanaf ongeveer 100 tot 200 meter kan deze warmte al nuttig gebruikt worden, bijvoorbeeld in combinatie met een warmtepomp.
Welke soorten geothermie bestaan er?
We onderscheiden twee grote vormen: diepe en ondiepe geothermie.
1. Diepe geothermie
Diepe geothermie haalt warmte uit aardlagen op meer dan 500 meter diepte. Via boringen wordt heet water opgepompt dat kan gebruikt worden in warmtenetten voor hele woonwijken of industrieterreinen. Het afgekoelde water wordt terug in de grond geïnjecteerd via een tweede boring.
Toepassing: vooral bij grootschalige projecten zoals stadsverwarming, serres of bedrijfsgebouwen.
2. Ondiepe geothermie (bodemenergie)
Ondiepe geothermie gebruikt de constante temperatuur van de bovenste aardlagen (tot 150 à 300 meter). Met behulp van een geothermische warmtepomp wordt de warmte uit de bodem onttrokken en gebruikt voor de verwarming van één woning of gebouw.
Toepassing: individuele woningen of kleine appartementen met voldoende grondoppervlak of boringsmogelijkheid.
Hoe werkt geothermie in uw woning?
Voor woningen wordt vooral ondiepe geothermie toegepast. Hierbij wordt er een verticale boring uitgevoerd, of er wordt een horizontaal captatienet aangelegd. De warmtepomp onttrekt warmte aan de bodem, verhoogt de temperatuur via compressie en gebruikt die om radiatoren of vloerverwarming aan te sturen.
In de zomer kan het systeem ook passief koelen, doordat de relatief koele bodemtemperatuur wordt benut om de woning af te koelen zonder actieve koeling.
Wat zijn de voordelen van geothermie?
Geothermie is bijzonder efficiënt en milieuvriendelijk.
Hernieuwbare energiebron, 100% lokaal
Laag elektriciteitsverbruik en hoge COP
Geen CO₂-uitstoot of fijnstof
Geen buitenunit (stil en onzichtbaar)
Passieve koeling mogelijk
Lange levensduur van de installatie (25 tot 50 jaar)
Voor diepe geothermie komt daar nog het voordeel bij van schaalvoordeel: één installatie kan duizenden woningen verwarmen.
Zijn er nadelen?
Geothermie is niet voor elke situatie geschikt. Enkele aandachtspunten:
De investering is hoger dan bij lucht-water warmtepompen
Er is voldoende ruimte nodig voor boringen of captatienet
Bodemstudie en vergunning zijn vaak verplicht
Terugverdientijd is langer zonder premies
De installatie is technisch complexer
Laat u altijd bijstaan door een erkend installateur of energieadviseur.
Is geothermie geschikt voor mijn woning?
Geothermie is vooral geschikt voor vrijstaande woningen met een tuin of ruimte voor boringen. Ook is het interessant bij nieuwbouw of grondige renovatie, zeker als u op lage temperatuur kunt verwarmen (zoals met vloerverwarming).
Woningen in stadscentra of rijhuizen met beperkte grondoppervlakte zijn minder geschikt, tenzij collectieve geothermische systemen beschikbaar zijn in de buurt.
Een bodemgeschiktheidsstudie en advies van een gecertificeerde installateur zijn cruciaal om de haalbaarheid in kaart te brengen.
Conclusie
Wat is geothermie? Het is een betrouwbare en duurzame energiebron uit de aardbodem. Voor woningen betekent dit meestal een warmtepomp op bodemenergie, waarmee u zowel kunt verwarmen als passief koelen. Geothermie is bijzonder efficiënt, stil en milieuvriendelijk, maar vraagt wel om een grotere investering en goede voorbereiding.
Veelgestelde vragen
Veelgestelde vragen
Geothermie gebruikt warmte uit de aarde (bodemwater of -grond), terwijl lucht-water warmtepompen warmte uit de buitenlucht halen. Geothermie werkt constanter en efficiënter, maar is duurder in installatie.
Ja. Fluvius voorziet premies voor geothermische warmtepompen als ze geplaatst worden door een RESCert-installateur. Het premiebedrag hangt af van het type systeem en rendement.
Bij verticale boringen of captatienetten is meestal een melding of vergunning nodig bij de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) of via het Omgevingsloket.
Zeker. De elektriciteit voor de warmtepomp kan opgewekt worden via uw zonnepanelen, wat de CO₂-uitstoot en energiekosten nog verder verlaagt.
Alleen als de woning goed geïsoleerd is en voorzien is van lage temperatuurverwarming. Anders is het rendement beperkt en kunnen de investeringskosten te hoog oplopen.
De warmtepomp zelf gaat gemiddeld 20 tot 25 jaar mee. De ondergrondse leidingen of boringen kunnen tot 50 jaar gebruikt worden.
